Tedarik parça sorunu
2002 yılında Trafik Sigortası Genel Şartları’nda yapılan değişiklikle geçmişte başka bir sorun olan kıymet kazanma tenzili sorununa çözüm olarak eş değer parça kullanılması hakkının tanınması bu arada Rekabet Kurumu’nun “MotorluTaşıtlar Sektöründeki Dikey Anlaşmalar ve Uyumlu Eylemlere İlişkin Grup Muafiyeti Tebliği” sonrasında
yedek parça ticaretini serbestleştirmesi ile Trafik başta olmak üzere her iki branşta da gittikçe artan tedarik uygulaması ile beraber eşdeğer parça kullanımı artmıştır.
Eşdeğer parça logusuz parça eşdeğer parça nedir. ?
Yapılan araştırmalarda üreticisine göre değişkenlik gösterse de genel olarak bir motorlu taşıtın yedek parçalarının yaklaşık %20’si bizzat araç üreticisi tarafından üretilmekte, parçaların geri kalan %80’lik bölümü ise araç üreticisinin anlaşmalı olduğu parça üreticileri tarafından sağlanmaktadır. Parça üreticilerinin motorlu araç üreticilerine sağladığı parçaların bir bölümü araçların üretiminde kullanılırken bir bölümü ise araç üreticisi tarafından tamir ve bakımda kullanılmak üzere yetkili satıcı-servislere dağıtılmaktadır.
Parça üreticileri, motorlu araç üreticisine sağladıkları orijinal parçalarla aynı üretim bandında, aynı standartlarla üretilen parçaları doğrudan yetkili satıcılara ya da bağımsız tamircilere de satabilmektedir. Motorlu Taşıtlar Sektöründeki Dikey Anlaşmalar ve Uyumlu Eylemlere İlişkin Grup Muafiyeti Tebliği ile bu hususlar yasal olarak düzenlenmiş ve standartlar getirilmiştir.
Dolayısıyla orijinal parça olarak bildirilen parçaların çok büyük kısmı otomobil üreticisinin fabrikalarında üretilmemekte yukarıda da izah edildiği üzere otomobil üreticisinin koyduğu standartlar çerçevesinde parça üreticileri tarafından üretilmektedir.Yani bir motorlu taşıtın üretiminde kullanılan parçalarla aynı kalitede olan ve araç üreticisi tarafından getirilen spesifikasyonlara ve üretim standartlarına göre üretilmiş yedek parçalar, bunların parça üreticisi tarafından belgelendirilmesi şartıyla orijinal yedek parça olarak nitelendirilmektedir.Uygulamada bu tür parçalar için logosuz orijinal tabiri kullanılmaktadır.
Eşdeğer yedek parça da bir motorlu aracın montajında kullanılan parçalarla eşdeğer kalitede olduğu talep edildiğinde üreticisi tarafından belgelendirilebilen yedek parçadır.
Genel şartlarda yapılan değişiklikten önce Kasko Hasarlarında eşdeğer parça kullanılıp kullanılamayacağı çok tartışılmakta ve eski Kasko genel şartları uyarınca aracın onarımında sigorta şirketi olarak yükümlülük ” Onarımı mümkün olmayan aksam için yenilerinin rizikonun gerçekleştiği tarihteki piyasa alım fiyatıdır ” denildiğinden bu çerçevede araçta değiştirilmesi gereken parçalara karşılık eski parçaların eşdeğer kalitesinde garantili parça tedarik edilmekte ve tüm bu yedek parçalarMotorlu Taşıtlar Sektöründeki Dikey Anlaşmalar ve Uyumlu Eylemlere İlişkin Grup Muafiyeti Tebliği uyarınca orijinali ile eşdeğer kalitede olduğu kanıtlanmış ve garanti sertifikalarına sahip parçalardır denilmekte Trafik branşı kadar yaygın olmasa da tedarik yapılmaktaydı.
Sigorta şirketlerinin parça tedariği yapması hukuki mi ?
Sigorta şirketlerinin tedarik yapması ile ilgili özel ve tüzel kişiler tarafından çok sayıda şikayette bulunulması üzerine,
Rekabet Kurulu uyumlu şartlarla parça tedariki anlaşma ve uygulamalarına 4054 sayılı Rekabetin Korunması Hakkında Kanun’un
5. maddesine göre iki yıllık bireysel muafiyet tanınmasına ve muafiyet koşullarının tüm teşebbüslere tebliğ edilmesine karar vermiştir.
İki yıllık muafiyet süresinin 03.05.2008 tarihinde sona ermesi üzerine 17.01.2008 tarih ve 08.05/67-21 sayılı kararı ile
de konunun kendi görev kapsamı içine girmediğini, bu nedenle muafiyet süresinin uzatılmasına gerek olmadığını
yani sigorta şirketlerinin parça tedariki yapmalarının rekabet mevzuat açısından değerlendirilmesine lüzum olmadığını belirtmiştir.
Kısacası sigorta şirketlerinin parçaları kendilerinin tedarik etmesinde rekabet kanunu açısından yasal olarak bir engel bulunmamaktadır.
Türk Ticaret Kanunu ve Genel Şartlar bunu poliçede yazılı olmak kaydı ile serbest bırakmıştır.
TTK Madde 1427- (1) Aynen tazmine ilişkin sözleşme yoksa sigorta tazminatı nakden ödenir.
Her sigorta poliçesi bir sözleşmedir ve yeni genel şartlarda da
3.3.2. Tazminatın Hesabı ve Ödenmesi
3.3.2.1. Hasar tazmininin ne şekilde yapılacağı poliçede açıkça belirtilir
3.3.2. Tazminatın Hesabı ve Ödenmesi
3.3.2.1. Hasar tazmininin ne şekilde yapılacağı poliçede açıkça belirtilir. Onarım yapılacak olması halinde poliçede, onarımın şirketçe belirlenecek servislerde veya sigortalı tarafından belirlenecek servislerden hangisinde yapılacağı hususu açıkça yer alır. Ayrıca hasarın tazmininde orijinal parça veya eşdeğer gibi parça seçeneklerinden hangisinin kullanılacağı belirtilir. Bu yönde bir belirleme olmazsa sigortalının tercih ettiği tazmin yöntemi, servis ve parça esas alınır.
